Añas tukusqa warmi - I

“Pitaq chay Catalina sutiyuq sipasqa?”
“Huk qullqiyuq huiracochap churinsi; yayanpa wañusqanmantas mamanwan Limaqman hamurqan. Mana qusayuq kaspach kayman hamun. Tukuy hinantin runakunam ñinku ‘ancha sumaq sipasmi!’ ñispa.”
“Imaraykuch Inquisiciónqa chay warmip mamanta maskachkan?”
“Kayhinatam ñinku: ‘Chay Catalina mana qusayuq ancha sumaq kaptinpas doña Luisa mamanqa Limaqman chayamuspapachallas wawanwan wakilla ancha riqsisqa brujata rikuq rirqan. Chay María sutiyuq brujari Angolapi paqarisqa mamanmanta yayanpa indio apuskinmantapas pakasqa yachasqanta chaskirqansi. Musquy watuykuytaqa yachansi. Huacanquiyuqsi. Warmi qusata maskaptinsi huacanquinta rantikun.”
“Imatach chay doña Luisaqa maskachkarqan, kikinpaq musuq qusantachu wawanpaq waynatachu?”
“Pich yachanman. Doña Luisa, wawan Catalinapas ancha hatun

mamaskachaq55
warmikunas karqanku. Catalinari mamanpa ñañanpa wasinpi tiyaspa ‘manataqmi huiracocha machuwan casarasaqchu; yallinraqmi conventoman yaykusaq’ ñispas ñirqan. Chaysi conventoman yaykunan punchawpiri wasinmanta chinkaripurqan. Chaymantapachas mana pipas rikurqanchu. Chayraykuch Inquisiciónqa mamanta taripayta munachkan.”

Brujaqa Catalinap musquyninta watuykuspam mamanta ñirqan “wawaykip sunqunpim yana puyuhina muyuq wayra muyuchkan; waynata munan” ñispa.
“Pich chay wayna?” utirispam mamanqa tapurqan.
Brujam “manachuch llaqtaykipi ñuqahina yana crespo chukchayuq sumaq pintortaqa riqsirqanki?” ñispa tapurqan.
Catalinataq “imataq chayqa?” ñispa piñarikuspa qaparirqan.
Doña Luisa mancharispam wawanta tapurqan: “Paychuch kanman? Payraykuch mana ña mikuyta munankichu? Payraykuch llaqayanki. Chay brujoraykuch?”
“Manam, mamáy; ñuqa sumaq quri chukchayuq anqas ñawiyuq sipaschum chayhina bruja yanarunap wawanta munayman! Yanqa simita rimanki! Yayay utichanakuspa wañusqanmi unqusqayta raykurqan; chay wañusqanraykum mana mikuyta munanichu. Yanqam kay brujata rikuq hamunki. Manam yachaq warmichu. Qayqa yana runam! Manam imatapas yachanchu. Imaraykutaq Inquisiciónqa mana muchuchinchu? Paytaqa chatasaqmi!”
Piñarispam brujaqa ñispa ñirqan: “Pim kanki, utiq sipas! Qamtaqmi Inquisiciónpa wataywasinpi churaytukunki. Manachu huacanquita munanki waynaykita tarinaykipaq? Yachaytaq: Paymi ñañaykita yallichispa ña wiñay kusi pachapi tiyan; manam haykappas kay pachapiqa tarinkichu!”
“Manam chiqanchu! Tarisaqmi. Munawanqam. Rikchayta pintachkaptin ñawinpi munawasqanta rikurqani. Manataqmi ñañayuqchu kani! Chaqay indiap wawanchá ñañay kanman!”
“Utiq mamaskachaq sipas! ‘Mana indiap wachasqan ñañayuqchu kani’ ñispam ñinki. Ichaqa yana mamayuq waynata maskankichu? Kunanqa ripuytaq! Kay mamaskachaq kayniykita aynikapusaqmi”.


  1. mamaskachaq soberbia