Kusilluyuq sipas - III

“Pumayawriyá, may pacham Kusiñawpata taripachkarqanku, chay pacham iglesiapi karqanki. Willawaychik: imahinam ‘mana huchayuqmi kani’ ñispa

?”
“Iskay padreqa yachayta munarqanku paypa misata yachasqan chiqanchu manachu. Paytaqa latínpi, Iglesiap siminpi tapurqanku. Kuriñawpari tukuyta latinpi kutipaspam willarqan. Mana willasqanpi ima mana allinta tarispam padrekunaqa aswanta piñarirqan.

“Pitaqmi chay chaykunata yachachisurqanki?” ñispam qaparirqanku.
Teófilo asllataq asirispa “Espíritu Santop samaykusqan kani” ñispa kutiparqan.
“Manam chiqanchu. Supaypa samaykusqan kanki. Layqam kanki” ñispam aswan hatunta qaparirqanku.
“Manam layqachu kani. Diospa kachan kani kay qisa llaqtakunapi siminta yachachinaypaq. Iskay padre llaqtaymanta chinkarirqan Dios munasqankama. Mana chiqan siminta kunasqanraykum Diosqa karuncharqan. Mana padreyuq doctrina kunaqniyuq kaptin Diosmi kamachiwarqan wakcha llaqtaykuta yanapanaypaq ama yachachisqanta qunqananpaq.”
“Imaraykuch Diosqa mana chay padrewan kusikurqanchu?”
“Llaqtarunam awqanakuspa kawsaqku. Hukmi ‘wakaymi runakamaq’, huktaqmi ‘manam; wakaymi’ ñispa ñiqku. Padreri ‘pantakankichik; wakaykikunaqa supaymi; Diosmi tukuy wakaykikunamanta aswan hatunnin aswan atipaqnin; wakaykita qichusaq; muchanawasiykita rupachisaq’ ñispa llaqtarunakunata piñachirqan awqacharqan.”
“Qamri, imanarqankitaq chay padre chinkaripusqanmanta runakunata Diosman kutirichinaykipaq?”
“Paykunaman willaq kani ‘ñawpa pacha puchukasqam; wakap pachan puchukasqanmi; Diosmi tukuy hinantin wakata atiparqan; sapay Diosmi hatunnin wakam, kay ñawpaq wakayri Diospa atipasqan kaspa yanan tukurqan; santo tukurqanku, ichapas paykunawan wakilla Paraíso tiyankuman.”
“Indio qayqa, umu layqa, imahinataq chay yanqa simita rimayta atinkiman? Dios, Santa Virgen, tukuy hinantin Santokunawanmi Hanaqpachapi tiyanku, saqra wakaykikunataq supaywan Ukupachapi wiñaypaq tiyanqa. Hanaqpachapim chay Qipan Taripay punchawpi tukuyninchik huñunakusun Diospa taripasqan siminta uyarinanchikpaq. Hatun huchayuqkunari allin animakunamantapas rakisqa kanqaku. Huchayuqkuna Ukupachapaq ñisqam, allin ánimakunataq Paraisopaq ñisqam. Kunanri ñiway: wakin indiokunata ñiq kanki ama ñawpaq wakakunata muchanankupaq?”
“Manam, padre. Chaytam uyarispaqa manam ‘allitaqmi’ ñinkumanchu. Chayhinam ñiq kani: ‘kananqa sapay Diosmi hatunnin waka; paytaqa ñawpaqraq muchananchikmi, chaymantari ñawpaq wakata mana qunqaspataq aslla sacrificiota saqirinchik ama chaykunata hankuchananchikpaq! Kananmi manataq ñawpaq sutinwan qayanchikchu, santop sutillanwan qayanchikmi.”
“Chay llaqtamasiykiri rimasqaykita iñiqkuchu?”
“Arí, padre, tukuyniyku kanan allin cristianom kayku. Ñam mana awqanakuykuchu. Huiracochakunawan huchayuq kaspaqa chay kaptin Diosman kutirinku ‘pleitoy allin pitwisqa kachun’ ñispa; tamya chayri allin puquy munaspataq ñawpaq wakakunaman kutirinku santop sutinwan waqyaspa ama muchuypacha kananpaq.”
“Tukuy chay ñisqaykiqa Supaypa yachachisqanmi. Imahinam Latín simita yachakurqanki? Supayllam chayta yachachiyta atirqan. Saqra runam kanki, dogmatizador, muchuchisqa kanki. Plazapim –mana pipas illaptin– chay suyturumipi qillaywaskawan watasqa kanki, chukchaykipas rutusqa, chaymantari sermonniyta uyarisqaykimanta iskaypachak kuti qarawaskawan waqtasqa kanki; chay penitenciamantari Limaqman Santa Cruz carcelpi churasqa kaypaq kachaytukunki.”

“Kusiñawpa waqtasqanpi mana haykappas waqaspa qaparirqanchu. Mana samaspa urmanankama ñataq ñataq ñirqan: ‘Sapay Diosmi yanapawanqa. Sapay Diosmi yachan: mana huchayuqmi kani; qamkunataq allqu kankichik, kay rurasqaykirayku wiñaylla Ukupachaykipi muchunkichik; ñakasqa kankichik!’ “
“Yawarnin pachanman sutuchkarqan. Manam haykappas ‘pampachaway!’ ñispa ñirqanchu.”
“Ñuqapas chayta rikuspa waqachkarqani.”
“Chaqay huiracochakunaqa chayta rikuspa asichkarqanku. Sunqup rantin rumiyuqku.
“Chay don Diego ña huk española warmiyuq kaspa Rosawan mancebasqa kawsan. Huk warmi churiyuqpasmi. Ñawpaq wañuq mancebasqanpa wawan kaspa huk llaqtapi kawsan mamanpa sichpa yawarmasinpa wasinpi. Lucía sutiyuq ancha sumaq sipas ñach chunkasuqtayuq wata huntaykun. Chay chayqa manachu hatun hucha? Haykapchá don Diego muchuchisqa kanqa?”
“Iskay punchawmantas chay padrekunaqa Kusiñawpata Limaqman pusanqa carcelpi churaytukunanpaq. Imaraykutaq paylla muchunqa ñakarinqa tukuyninchikpa huchanchikrayku castigasqa? Qamri, Pumayawri, manachu yanapasunkiman?”
“Sasam kanman. Ancha sinchi soldadokunap waqaychasqan carcelpi tiyan.”
“Ichapas ninata rawrachispaqa soldadota ayqichinkiman. Manam munanmanchu iglesia rupananta!”
“Allitaqmi. Chay machuta qispichisun tukuy santop yanapayninwan.”