Kusilluyuq sipas - VIII

Manaraq San Pedrop pascuan chayaptinmi don Pablo Qispip iglesiapi pintasqankunaqa puchukanan karqan. Virgen wawantinmi manaraq pintasqachu. Ñam pachaqa pisichkarqan. Padre Valdezqa don Diegowan rimanakurqan. “Manachu warmichuriyki Catalina sumaq Virgenpa rikchan kanman?” ñispa ñirqan. Ancha kusikuspam don Diegoqa “allitaqmi!” ñispa ñirqan.
Chay Catalina sutiyuq sipasqa yuraq uyayuq anqas ñawiyuq qurihina suni chukchayuq kaspa ancha sumaq sipas karqan. Don Diego paywan wakilla rirqan pintorta rikuq. Don Diegori pintorta kamachirqan “warmichuriypa rikchanta virgenhina pintanki” ñispa. “Allitaqmi” ñispam don Pablo Qispiqa kutiparqan. Pintasqan puchukasqa kaptinri chay altar mayorpa retablonpim Italiamanta pintorpa pintasqanpihina chay quri chukchayuq Virgenqa rikurirqan. Don Diegori “ancha sumaqmi” ñispam

. Retablop alliqñiqpim San Pedrop imagennin karqan. San Pedrori cruzpi uraysinqa chakatasqa karqan. Lluqiñiqpiri San Lorenzo kawitup sawanpi rawraq ninawan muchuchisqa sirirayarqan.
Pintasqanqa puchukasqa kaptin padre Valdezqa iglesiaman rikuq hamurqan. “Ancha allin pintasqaykim” ñispam pintorta yupaycharqan.
San Pedrop mitanqa chayamuchkarqan. Hatun fiestapaqri ñam tukuy kamarisqa karqan. Llaqtayuqkuna aswata aswakuchkarqanku, aychata yanukuchkarqanku. Ñam fiesta chayaypaq kaptin qillqaykamayuqqa iglesiap punkuta llahuiwan wichqarqan. Hinaptin manam pipas iglesiaman yaykuyta atirqanchu. Tukuy runakunaqa plazapi hatun punchawta suyachkarqanku. Padre Valdezqa tukuy sichpa llaqtakunamanta doctrineroman “San Pedrop fiestanman hamunkichik” ñispa kunarqan.

Ñam fiestap punchawnin chayamurqan. Tukuy llaqtayuqkuna Padre Valdezwan sichpa llaqtakunamanta doctrina yachachiqkunawan hatun plazapi iglesiap ñawpaqninpi huñunakurqanku. Ichaqa iglesiataq wichqasqam! Padre Valdezqa anchata piñarispam runata fiscalpa wasinman kacharqan pintorta maskaq. Pintortaq manam fiscalpa wasinpichu karqan. Huk runam ñirqan “‘ancha tutamantas chay pintorqa llaqtamanta lluqsirqan’ ñiqta uyarirqani” ñispa.
“Maymanchá rinman?” ñispam Padre Valdezqa tapurqan. “Yaw Pumayawri, qammi quchumasin kanki. Maypich kanman?” ñispam qaparirqan.
Fiscaltaq “manam imatapas willawarqanchu” mancharispa kutiparqan.
“Imahinataq iglesiaman yaykusunchik? Manam punkuta pakisaqchu!”
Fiscalqa “llahuita maskamusaq” ñispam wasinman rirqan. Pintorpa tiyananpim puñuna sawapi llahuita tarirqan. Huk papelpas karqan. Qillqasqata rikurqan. “Chunka chunka muchasqayki. Kay llaqtapi qamllam allin runa kanki.” Papelta rupachispa utqaspa llahuiwan plazaman kutimurqan.
“Kaymi llahui!”
“Utqaspa punkuta kichariytaq!” Fiscalqa punkuta kicharirqan. Kichariptinpachallam tutahina karqan. Manam imapas rikuypaqchu karqan. Intip kanchariynin iglesiaman yaykuptintaq tukuy chay punkupi kaq runakunaqa mancharispa qaparirqanku. Alliq kaq pirqapim Paraíso rikurirqan. Huchuylla supaykunaqa tawachakiyuqkunawan chaqrunakusqa pirqapi huntarqan. Indiokunahina wayna sipaswan takita takichkaspa wayllapampapi tusuchkarqanku. Pintasqap chawpinpi huk ancha hatun rumi runahina uyayuq karqan. “Ña padre de Ávilap pakisqan Ninarumi Yawrimarkap ñawpaq apunhina rikchan” ñispam machukuna payakunapas qaparichkarqan. Lluqi kaq pirqapi Ukupachapi ninap ukunpiqa huiracochakunallam karqanku. “Chay timpuq yakuwan huntasqa hatun manka ukupi manachuch padre Valdez?” ñispam mancha-manchaspa tapunakurqanku. Runakunam utqalla huk huiracocha india warminwan kichkasapa puñuna sawapi sirirayaqta riqsirqanku. “Manachu don Diego?” ñispa sunqunpi ñirqanku.
Allillamanta altarmayorpa retablon rikurichkarqan.
“San Pedrota riqsini. Chay machu umu kaq Teófilo Kusiñawpam!”
“San Lorenzoman qawaykuychik! Inkap llawtuyuqmi, quri pachayuqmi. Kawitumanta sayarispa huiracocha soldadokunata chakiwan saruchkan!”
Chaymantam tukuy chay iglesiapi plazapipas huñunakuq runakunaqa manchaspa upallarqanku. Manchaywan sunqunku qasarqan. Don Diego utirayasqa upahina tiyarqan. Virgen wawantinpa rikchanman qawaykuchkarqan. Manam warmichurin Catalinachu karqan. Kusillu uqllaykuq sumaq mestizap imagenninmi rikurirqan. Yawarninmi qasarqan. Mancharispam “Lucíam” sunqunpi ñispa nirqan.
“Supaypa rurasqanmi! Chay pintorta maskankichik! Manam pipas chayhina asipayawanmanchu. Hapispapachalla kayman pusamunkichik! Qamri mana utqa tarispaqa mana ñam fiscalchu kanki!”
Padre Valdezqa hatun kunka qaparichkaptin yawar umanman wichayrirqan. Pachaman urmarqan.