Chuqi Amaru - VIII
Ancha unayraq Chuqi Amarup qipanta purichkaspam qunqayllamanta
ñawpaqniypi huk muyu uchkumanta yaykumuq kanchariyta rikurqani. Machaypa
lluqsinanchu kanman? Chaymi hatun rumimanta chiqusqa punkumanta lluqsispa
pampaman chayarqayku. Ima sumaq pacham chayqa! Ñawpaqniypim waylla-waylla
pampa rikurirqan. Chay pampapiri umiña qispihina qumir qiwa wiñarqan. Tukuy ima
hayka ñawray sumaq sisatapas chaypi rikurqani. Chay sisari puka qillu anqas karqan.
sacha-sacha yura-yurakuna ruruyuqkamam karqan. Allpapachaqa ima hayka inkill
chiwanway hamanqaywan qatasqa karqan. Hanaqpiri qinti wayanay tukuy hinantin
rikchaq pichiwkuna pisqukunam pawachkarqan. Puka uturunkuri misihina
pukllachkarqan. Chaymantari iskay hatun yana ukumariqa ullpuykuspa
napaykamuwarqanku. Maypich tiyayman? May llaqtach kayqa? Chay machaymanta
lluqsimuq mayu hatunyarqan, yakupiri tukuy hinantin rikchaq challwa
waytachkarqan. Aslla karupim mayu hatun quchaman yaykurqan. Quchamanyanpim
ancha sumaq sipaskunaqa tiyarqanku. Wakinninqa tususpa takispa pukllaspa
tiyarqanku, wakinninri quchap manyanmanta yuyuta pallaspa. Ima kusi sunquyuq
karqani tukuy chayhinata rikuspa! Allpamanta lluqsimuspam umiñahina qumir
machaqwaykuna huchuyllapas hatunpas Chuqi Amarup ñawpaqninman sayarispa
kumuykuqhina napaykuwarqanku. Manam manchachiwarqanchu. Chuqi Amuru
tukuy hinantin kaypi tiyaqpa apun kaqta yacharqani.
Chaymi Chuqi Amaruqa ñuqanchikhina runaman tukurqan. Chaymi makiyta
hapispa quchaman pusawarqan. Chay sipaskunari mana riqsisqan runata rikuspa
quchaman yaykuspa waytachkarqanku. Yuraq yakusisahina rikcharqanku. Chuqi
Amaruqa asispa ñiwarqan “mayqin akllasqaykitapas hapinki, chay sipasmi warmiyki
kanqa” ñispa. Mana ñam sipaskunata rikurqanichu. Yuraq sisakunallataq yakupi
rikurirqanku. “Ama
Chaymantari Chuqi Amaruqa asirqan. Chaymi ñataq quri imagen tukuspa chinkaripurqan. Chinkaripuptinmi musuq warmiywan chay palaciohina wasip ukunman yaykurkayku.
- qurpa huésped
- willka residencia de un huillca o pueblo bajo la protección de un huillca (en este contexto)
- uqsa = ichu paja
- rapra = rapi hoja, pluma
- qillqa dibujo, grabado > qillqay dibujar, grabar
- ninaqispi diamante
- pukaqispi rubí
- qawata qupa turquesa