Padrep watiqaynin - I

Kichki rumisapa ñanta lluqaspam padreqa yaku upyanayaymanta wañuchkarqan. Inti hanaqmanta ninahina rupachiptinmi humpisapa ñanta wichayrirqan. “Tutayaptinmi chirimanta muchusaq; ichapas tamyanqa” ñispam aswan utqalla puriyta qallarirqan. Mana mulayuq kaptinmi ura wayqumanta wichayrinan ñan nanaq sasa karqan!
Imaraykuch padreqa mana kusikurqanchu ima chika ñakarikusqanmanta doctrinanta chaskispa. Chay doctrinap runankunam mana achka chakrayuq qullqiyuqchu karqanku. “Ichaqa ima kusitapas chay llaqtapi tarisaqchá” ñispam yuyakurqan. Ima chika pachata suyanan karqan doctrinata chaskinanpaq! “Wawqiypa huchanraykumantam mana haykappas doctrinayuqchu kasaq” ñispam wiñay llakikuq karqan.
“Chaqay akuylla herético wawqiymi yaqa kawsayniyta

. Payraykum mana cura kanayta munarqankuchu. ‘Manam supay sirwiq umup layqasqan wawqiyhinachu kani’ ñiptiypas manam iñiyta munawarqankuchu. Wawqin carcelmanta ayqisqan pachapi ‘qammi carcelmanta mitikachirqanki’ ñispam chatawaqku. ‘qasimantam juranki’ chatawaq runakunaqa ñiqku.”
“Pisi killamantari, may pacham wawqiyqa purumasqa llaqta ayawasipi tarisqa karqan, chaypachallas ‘tukuy mana alli rurasqanraykumanta cristiano ñakasqa kachunku’ ñispa ñiptinsi rupachiyta munarqanku. Rimanakusqankupis wawqiypa ayanqa chinkaripurqan, manas imallatapas churasqanpi tarirqankuchu. ‘Manachuch supaypa rurasqan kanman’ ñiqku. Ñuqapas ‘supaypa qispichisqan wawqiyuq kaspa, imatach suyayman’ ñispa llakikuchkarqani.”
“Chay qipanpi padrekunap yanan tukuspa, tukuy ima haykatapas paykunapaq rurapuspa inkasimita yachakuspa –ichaqa ñuqapaq ancha sasa kaptinpas– mana samaspa rezaspapas disciplinawan muchuchikuspa, kawsachkarqani ‘allin Dios muchaq runa kaq’ ñispa creenankukama. Tukuy chayhina rurasqayta rikuspa ‘sacerdote kaypaq kamanmi’ ñirqanku. Chayhinam sacerdote tukurqani. Iskay kimsa watamantari karu llaqtakunaman indiokunap huchanta taripaq padrekunawan wakilla rispam mana haykappas ‘suwa kanki, indiokunap huchanta pampachanki paykunamanta imatapas qichuyta munaspa’ ñispa ñiqchu kani. Huk mitaqa wakin indiokunam chakrayuq payata qasimanta chatarqanku ‘supaypa yananmi’ ñispa. Hinaspam investigadorkunaqa chay payata muchuchirqanku ‘arí, ñuqaqa supaymuchaq kani’ ñispa confesakunankama. Chay sawapim chay chataq indiokunawan chakrantapas llamankunatapas mikunantapas rakinakurqanku. Manam haykappas rikusqayta uyarisqayta padre visitadorman willaqchu kani. Chayhina ‘ichá huk punchawpas hatun qapaq doctrinayuq kasaq’ ñispa suyachkarqani.”
Chisiyaptinmi chiri wayraqa pukurimuyta qallarirqan. Yana puyu hanaq pachapi huntaptinmi tamyanayarqan. Musuq doctrinayuqqa chirimanta chukukukurqan. Saykusqa kaspataq utqa-utqalla wichaykurqan. Wichayriq ñan puchukaptinmi pampaman chayamurqan. Chay pampapim huk kunturhina sinqayuq machuqa suyachkarqan.
“Buenas noches, padre, imanallam kanki?” ñispam miski simiwan napaykurqan. Manchakuspam padreqa machuman qawaykurqan.
“Pim kanki?” ñispam tapurqan.
Machuqa asirqan.
“Manam waykaqchu kani. Yanaykim kasaq. Kayman hamurqani llaqtaman pusamuyta munaspa ama kay pampapi ñanta pantanaykipaq. Chayraq wañuq wayna padrep yananpas karqani. Chay padreqa mana yachasqa imaraykumantapas wañurqan mana unquspataq. Ichapas mana allin umup ñakasqanraykumantach.”
Padrep matinmanta chiri humpi sutuchkarqan. Ichapas Limaqpi hatun preladokunaqa kay llaqtaman kachamurqanku muchuchinanpaq penitenciata rurachinanpaq. Ichapas chinkarinantach munarqanku.
“Teófilo sutiyuqmi kani, padre. Machu kaspam mana aswanta uraykuyta atirqanichu. Chayraykum kay pampallapi suyachkarqayki.”
“Allinmi” ñispa padre pisipasqa simiwan ñirqan “utqaspa llaqtata risun!”
Ñataq Teófilo asirqan. Padre piñanayaspataq upallarqan. Utqaspam llaqtaman chayarqanku. Hinaspam ñawpaq kuti kikinpa doctrinanta rikuspa padreqa putikurqan, “ima chayqa?” ñispa. Aslla yaqa tunisqa raqay wasikunam llaqtap yaykunapi karqan. Qatap uqsanqa tukuy ismusqa, tikankunari hatun uchkuyuq karqan. Llaqtap chawpinpim huchuylla iglesia karqan. Chay uqsawan qatasqa iglesiari turumanta rurasqa karqan. Manam pipas plazapi suyachkarqanchu musuq doctrinayuqta napaykunanpaq. Ima plaza chayri? Yallinraq chusaq pampalla karqan!
Padrep yuyasqanta musyaspa Teófilo rimarirqan ñispa: “Qanimpa watakunam kay llaqtapi pacha kuyurqan yaqa tukuy wasikunata tunichispa. Manaraqmi allicharqankuchu. Kaypim tukuyniyku wakcha indio kayku mana allin chakrayuq mikunayuq kaspa. Achka mana allin runakunata kaypi tarinki tukuyninku wakamuchaq idólatra kaqtapas. Visitadorqa manaraqmi kayman hamurqanchu hatun llaqtamanta ancha karu kasqanmanta kayman chayamuna ñanpas ancha sasa kaptin. Qayam samasqaykimanta willasqayki, pikunam wakamuchaq, pikunam umun kaq, chayta.”
“Kunallanmi yakuta munani. Chaymantam puñuq risaq.”
Teófilo asirqan. Padreqa chiqanpi piñakuyta qallarirqan.
Utqalla yananqa huk mati aswata padreman qurqan. Millanayarqan. Mana upyayta munarqanchu. Chaymantam Teófiloqa puñunanta rikuchirqan. “Imach kay?” ñispam padre putikurqan. Huchuylla kawitum huk kuchupi tiyarqan. kasqanmanta llakikuspam padreqa ancha saykusqa kaspa tuylla puñurirqan.