Padrep watiqaynin - X

Paqariptinpachallam padreqa wasinmanta lluqsirqan. Pampata purikuyta puchukaspam wayqup manyanman chayamurqan. Allillamantam uraykuyta qallarirqan. Chay ñanta wichayriypaq sasa kaptinpas yarichus uraykuypaq astawan ñakariysapam karqan. Kichkayuq yurakuna achkam, chaki rumichakuna sawapi mitkaspa watkiychakaspa purichkarqan. Iskay ñanpa tinkunanman chayamuspam, mayqin rinan ñan kaqtach mana allinta yacharqanchu. ‘Paqta pantakayman!’ ñispam putikurqan. Huk ñanta akllaspam, ña karuta rispa mana allin ñan kaqta rikurqan. ‘Maypitaq kani?’ ñispam huk wayqupataman chayamuptin chay ñanqa ancha kichki tukurqan. Wañuy ukupim mayu kawñiqqa uyarichikamurqan. Qunqayllamantam huk huchuylla quchata rikurqan. Intip kanchariyninpiqa yuraq pusuqun llip-llipyachkarqan. Quchap manyanta purichkaspam paqchaman chayarqan. “Kaypim ñan puchukan. Imanasaqtaq? Ñataq urquta lluqanaymi” ñispa ñirqan. Ñataq ñanpa tinkunanman chayaspam

kimsan148
ñanta tarirqan.
“Ñam chawpipunchaw. Llaqtamanmi kutirisaq. Manataqmi. Runakunam asipayawanqa.”
Huknin ñanta rispam ñataq uraykurqan. Ña ancha karuta rispam sacha-sacha ukuman yaykurqan. Mana ña intip kanchariyninqa chay sacha-sachap ukunman chayamurqanchu.
“Ñataqmi pantakani” ñispam putikuchkarqan.
“Kutimusaqmi. Asipayawachunkutaq! Manam hatun imapaschu!”
Tutayaqpi mana ñam ñanta tarirqanchu.
“Maypitaq kani? Ñawpaqniy padrehina puchukasaqchu?”
Sacha-sacha ukumanta lluqsispam hatun qaqata rikurqan, chay qaqap qipanpi ñataq wayqup manyanta tarirqan. Wayqup manyanmantari uku uku kaq mayum huchuylla qaytuhina rikurirqan. “Paqta urmayman!” ñispam ñirqan.
Qunqallaymantari “runach qatiwanman” ñispam umanta tikrachispa Teofilota rikurqan.
“Kunanqa wañuchiwanqa” ñispam ayqiyta munarqan. Mana kuyuriyta atirqanchu. Hukpiqa wayqup manyanmi karqan, hukpiri Teófilo. Sichpaykuchkaspari chay llantuhina supaymachum padreta wayqup manyanman yaqa chayachirqan. Mana yuyasqallapim ñawpaqninpiqa Kuriñawpata rikurqan.
“Ama manchakuychu! Imaraykutaq mana uyariyta munawarqankichu? Kananqa ñuqawan waki hamuytaq.”
Ñataq qawaptinmi mana ña Teófilo chaypi karqanchu. Maypim chayraq Teófilo sayarqan, chaypim huk kulluqa karqan. Manam pipas chaypi karqanchu.
“Manchasqaykiraykumantam ima runahina rikchaqta rikurqanki.”
“Imahinataq kaypi rikurinki? Chiqanpichu kaypi kanki, mana ñispa huk supaypa paqarichisqa watiqayninchu kanki?”
“Ñuqam kani, wawqiy. Qayna ima rurayta munasqaykita willawaptiykim manchasqaykimanta pantakanaykita yacharqani. Chayraykum qamta maskaspa hamurqani. Kananqa ñuqawan hamuy! Purum wasitapas wakakunatapas qunqarispam hamuy.”
Kuriñawpap qipanta rispam padreqa ñataq ñanta wichaykurqan. Ñanpa tinkunanman chayamuspam kimsan ñanta uraykurqanku. Hinaspam sisap qatasqan qumir wayllaman chayamurqanku, chawpipiri huk huchuylla qucham karqan. Quchap manyanpiri chukllam karqan. Chukllaman chayamuptinkuri huk huiracochahina rikchaq runam lluqsimurqan. Hinaspam miski simiwan napaykurqan.
“Pim chayqa?” ñispam padre utichikuspa tapurqan.
“Manachu yuyarinki? Manaraq kay llaqtaman chayamuptiyki huk padreqa kaypi karqan.”
“Manachu wañurqan?”
“Manam, kawsaqtam rikunki. Chaypim chukllan, chukllap waqtanpiri muyan kan. Tukuy ima hayka kawsananpaq kaypim kan.”
Padreqa “chuklla ukumanta warmi wamrakunapas rimanakuqtahinach uyarini” ñispa musyakurqan.
“Imaraykum kaypi qiparinki? Imaraykum mana llaqtaman kutimurqankichu waka qulluchiyta munaspa?”
“Manam tukuy chay ñukña runakunawan qipariyta munarqanichu. Chay llaqtapi wamaq kaspa manam chayta unancharqanichu. Purum wasita tunichiyta munaspam ñanta pantakarqani. Unayta sapallan purikuchkarqani sachap rurullanta mikuspa. ‘Utiq tukuni’ ñichkarqani. Huk punchaw chay quchata wayllatapas tarirqani. ‘Paraísoch kanman’ ñispa yuyarqani. Wawqiy Kuriñawpaqa rikuwaqniy hamurqan. Muyata kamariyta yachachiwarqan. Kay chukllap waqtanpiqa huchuylla capillam kan Diosta muchanaypaq. ‘Sapa runa kikinpa wakanta muchachuntaq’ ñispam ñiwarqan. Chayraykum kaypi qiparirqani mana ña llaqtaman kutispa. Chaypiqa manam tiyanayta munankuchu. Kikinpa wakanta muchachunku, ñuqataqmi Diosniyta kay paraisopi muchakusaq. Munaptiykiqa kaypim ñuqawan qiparinkiman, qampaqmi kikiykip chukllayki muyaykipas kanqa. Kay wamram yanapasunki.”
Huk wamra chay pachallapi rikurisqata rikuchirqan. Padreqa chay uyuy waqakuq, llamanta chinkachiq, lluychu tukuq wamrata riqsirqan. Manchakuspam “pim chay wamra?” ñispa tapurqan.
Yayay149
, manachu riqsiwanki? Ñuqam sullka wawqiykip churin. Wayraqinti sutiymi. Yayayqa kachamuwarqan qamta yanapanaypaq.”
Chay simita uyarispam padrep sunqunqa chinkarirqan. Pachaman urmarqan wañuqhina.


  1. kimsan = kimsañiqin tercero
  2. yaya (en este contexto, nombre dado al padre y a los hermanos del padre)